In 2021 lanceerde WWF het “Fonds voor natuur bij ons”. Hiermee kunnen burgers en verenigingen financiële steun ontvangen voor hun duurzame projecten die de natuur en biodiversiteit beschermen en herstellen. Vanuit het hele land werden 115 projecten ingediend waarvan 47 winnaars werden gekozen. We zijn alvast benieuwd naar hun werk en de impact die het zal hebben op de natuur.  

La We hebben de natuur, nu meer dan ooit, nodig. Maar zelfs de stukjes natuur in de buurt krijgen het vaak hard te verduren en hebben bescherming nodig om te kunnen opleven. Wie kan dit beter doen dan de lokale gemeenschappen? Daarom heeft WWF, samen met BePlanet, het “Fonds voor natuur bij ons” opgericht. Dit fonds biedt financiële steun aan lokale projecten die de natuur en de biodiversiteit beschermen. Benieuwd naar de projecten? Wij stellen ze graag aan je voor.  

Het fonds als een duwtje in de rug 

“Wij hebben het “Fonds voor natuur bij ons” opgezet als steun aan een opvallende trend: veel mensen willen echt iets doen voor de natuur in hun onmiddellijke omgeving, maar ze hebben een zetje nodig om in actie te komen.  

In de context van de klimaatverandering – denk bijvoorbeeld aan de droogte en de overstromingen van de voorbije zomers – en van de Covid-19-pandemie, beseffen we dat we onze natuur nodig hebben en ze moeten beschermen. De mensen nemen initiatieven en met dit fonds hebben we al die creativiteit een concrete uitlaatklep willen geven.” Legt Delphine Delire, Project Manager van WWF, uit. 

Kleine projecten met een grote impact

“De druk op de natuurlijke hulpbronnen, de aantasting van onze ecosystemen en de dreigingen van de klimaatverandering vragen om ongeziene collectieve antwoorden. De verandering moet niet alleen van de top (regeringen, ondernemingen) komen maar ook van de basis: al deze kleine lokale burgerinitiatieven zullen ertoe bijdragen.  

Onze projectoproep was een groot succes op vlak van burgerinitiatieven. Het is buitengewoon inspirerend dat zoveel projecten werden voorgesteld. Het bewijst dat de milieuproblematiek de mensen echt bezighoudt. Ik was ook onder de indruk van de vele acties van groepen vrijwilligers. Hoe meer kleine “groene en solidaire” projecten, hoe sterker de mentaliteitswijziging en hoe sneller er verandering zal komen.” Zegt Melissa Bongi , Partnership Manager van Be Planet. 

Kajakken tegen de verontreiniging van het Brusselse Kanaal  

Het avontuur van Canal it Up begon in 2019, toen de stichter, Pieter Elsen, die aan het Brusselse Kanaal woont,  genoeg kreeg van het vele afval op het water. “Twee weken later kocht ik een kajak en begon ik zelf afval uit het Kanaal te halen”, vertelt hij. “Je kunt gemakkelijk zien dat er weinig biodiversiteit is en dat het water vuil is.”  

De beweging groeide en 12 vrijwilligers vormden een vzw om het Kanaal schoon te maken en de natuur er weer een plaats te geven. Vandaag kan iedereen gratis deelnemen aan de kajaktochten om afval te verzamelen. “Meer dan 2.000 mensen hebben zich al ingeschreven. Het is mooi om te zien hoe iedereen wil helpen om de situatie te verbeteren.”   

De financiering die ze van het Fonds voor natuur bij ons hebben ontvangen, zal de vrijwilligers in staat stellen om hun lobby verder te zetten, de groene eilanden te onderhouden, initiatieven op te zetten om het verzamelde afval te recycleren, maar ook om betere bewustmakingscampagnes te ontwikkelen.

Een eetbaar bos voor duurzame voeding 

De droom van de vzw Forest Farm lijkt op een tuin van Eden: een collectieve moestuin met permacultuur zonder meststoffen. Een tuin in de schaduw van fruitbomen die koolstof opvangen en de gewassen beschermen.  

Die tuin zou ook een schuiloord worden voor tal van diersoorten (insecten, amfibieën, vogels, zoogdieren, ...) die kunnen meegenieten van een deel van de oogst. “Ik stelde me vragen over de rol van de bomen in de landbouw: waarom zie je niet meer bomen op de akkers?” zegt Laurence Claerhout, een van de oprichters van Forest Farm. “Zo ontdekten we het concept van de tuinbossen”. 

De vzw zal de financiering door het Fonds voor natuur bij ons gebruiken om het huidige terrein te verdubbelen (5 ha) en kleine aanlegwerken uit te voeren, en vooral de samenwerking met de landbouwers versterken.

Een natuurreservaat voor bevers in de Ardense valleien

Toen de vereniging Beverwerkgroep in de jaren 2000 werd opgericht, waren de bevers al meer dan een eeuw uit België verdwenen. Vandaag ziet het er beter uit voor deze kleine architecten van de natuur: men telt bijna 500 dieren in Vlaanderen en meer dan 2000 in Wallonië.  

Maar de wilde rivierzones die ze nodig hebben om tot bloei te komen, blijven schaars. Daarom heeft de vereniging in 2014 met een participatieve financiering een privéterrein in de buurt van Houffalize aangekocht. “De aanwezigheid van bevers is heel goed voor de biodiversiteit”, zegt Jorn Van Den Bogaert, een lid van de vereniging. “De terugkeer van de zwarte ooievaar naar België is bijvoorbeeld aan de bevers te danken. Met hun dammen creëren ze vochtige zones die rijk zijn aan vissen, amfibieën, insecten… Zo ontstaan echte reservoirs van voedsel voor andere soorten.”

De financiering zal ook de bouw van een nieuwe observatietoren mogelijk maken, en kleine werken om de biodiversiteit verder te bevorderen.

Een microbos in Gembloers als schuilplaats voor de biodiversiteit 

De lockdown van maart 2020 heeft veel mensen aan het denken gezet over onze verhouding met de natuur. In die periode besloot Quentin Douillet om een plantproject te starten. “Ik had al jaren zin om op mijn eigen schaal bomen te planten”, vertelt hij. “Ik heb onderzoek gedaan en de Miyawaki-bossen ontdekt.”  

Die techniek bestaat erin dat je tientallen inheemse soorten die heel goed aan hun biotoop aangepast zijn dicht bij elkaar plant. De bomen moeten dan met elkaar concurreren om het zonlicht te bereiken: sommige soorten zullen niet overleven, maar hun resten verrijken de bodem, zodat de best aangepaste soorten zich duurzaam blijven ontwikkelen. 

De financiering zal de vrijwilligers in staat stellen om boompjes en het nodige materieel te kopen (gronddoeken van maïszetmeel, stro, …).

Al deze projecten zijn ontstaan door burgers en verenigingen met een hart voor de natuur. Zo zie je maar weer dat iedereen zijn steentje kan bijdragen voor onze planeet. Het zijn projecten zoals deze die het verschil maken en anderen inspireren om hetzelfde te doen. Wij willen alle deelnemers bedanken voor hun enthousiasme en inzet.

Meer weten over het Fonds:  https://fonds.wwf.be/