Is de otter in België weer terug van weg geweest?

Is de otter in België weer terug van weg geweest?

Sinds een tijdje is de otter weer te vinden in enkele Vlaamse rivieren en ook in het zuiden van het land hebben, in de Semoisvallei, enkele otters hun thuis gevonden. Maar wil dit zeggen dat de otter voorgoed terug is in ons land? En welk effect heeft dit op onze natuur in België? Onze experten Céline De Caluwé en Corentin Rousseau leggen het voor je uit.

In de jaren 80 zag het er niet goed uit voor de otter in België. Jacht, vervuiling van het water en de vernietiging van zijn leefgebied en de visbestanden zorgde ervoor dat de otter zo goed als nergens meer te vinden was in ons land. Dit alles veranderde toen in 2012 een otter werd gespot op een cameraval in de Scheldevallei (Willebroek) en in Limburg (Bocholt). Ondertussen is het aantal otters in Vlaanderen alleen maar gegroeid en kunnen we spreken van ‘blijvende otters’ in de regio’s rond Kruibeke, Oudernaarde, de Durme-Moervaart en de Abeek.

Wat is er nodig om een ottervriendelijk gebied te creëren?

De otter is een carnivoor en dus ook een erg territoriaal dier. Hij heeft een gebied van minstens 10km2 nodig om ongestoord te kunnen leven. Daarnaast is het ook belangrijk dat dit gebied aan de juiste voorwaarden voldoet: genoeg vegetatie aan de oevers, voldoende vis en een goede waterkwaliteit”, legt Céline De Caluwé, Program Manager van WWF-België, uit. Zo zijn er enkele pijnpunten onderzocht die de otter kunnen tegenhouden om uit te wijken naar andere gebieden. Een leefgebied van lage kwaliteit en bruggen zijn twee factoren die de otter ervan weerhouden om te floreren.

Een otterparadijs: veel vissen en planten

De Semois zou meer kunnen bieden dan enkel zijn 198 km lengte. Samen met onze partners werken we er dan ook aan om van dit gebied een echt paradijs te maken. Een eerste stap is ervoor te zorgen dat de otters voldoende schuilplaatsen hebben, in brede, natuurlijke en goed begroeide oevers.

Dit betekent dat inheemse soorten zoals bijvoorbeeld meidoorns opnieuw worden aangeplant en dat bramen op natuurlijke wijze moeten kunnen groeien. Het kan ook nodig zijn om sommige invasieve uitheemse soorten te verwijderen zoals de Himalayabalsem, deze verdwijnt in de winter waardoor de oevers bij het eerste koude weer kaal worden.

De tweede stap is ervoor te zorgen dat de otter zich kan verplaatsen: hij heeft 20 tot 40 km rivier nodig. Een bijkomende moeilijkheid is dat otters niet zomaar onder een brug doorlopen.

De "loutroduc", een oplossing voor de otter en zijn fobie voor bruggen

Een van de grootste obstakels voor otters zijn bruggen. Otters durven immers niet onder bruggen door te zwemmen. Met gevaar voor eigen leven lopen ze dan maar over de weg. In Nederland komt zo naar schatting elk jaar 28% van de otterpopulatie om in het verkeer. Er zijn echter oplossingen zoals het 'lutroduct'. Het volstaat om kunstmatige oevers onder bruggen aan te leggen, zodat de otter te voet en op het droge, maar goed beschut onder bruggen kan doorlopen. Ook andere dieren kunnen van deze routes gebruikmaken: hermelijnen, marters, eekhoorns, vossen enz. Nu de knelpunten in kaart gebracht zijn, zal er intens samengewerkt worden met gemeentes en andere bevoegde instanties om deze op te lossen.

In Wallonië was de otter nooit echt verdwenen

De stroomgebieden van de Semois en de Ourthe, in het zuiden van het land, doen het vrij goed en voldoen aan zo goed als alle eisen om een thuis te bieden voor de otterpopulaties. Experts zijn het er zelfs over eens dat otters nooit helemaal uit deze regio zijn verdwenen, ook al zijn ze nu erg zeldzaam. In de afgelopen 10 jaar zijn er ,ongeveer om de twee jaar, sporen van otters gevonden in dit gebied. Twee jaar geleden konden onze cameravallen zelfs een otter aan de oever van de Ourthe in beeld brengen! Momenteel wordt er gebruik gemaakt van eDNA (Environmental DNA) om otters op te sporen. Hierbij worden waterstalen genomen en onderzocht om te zien of het DNA van de otter in het water zit. Deze techniek was succesvol in Limburg en wordt nu ook toegepast in Wallonië.

De otters beschermen ook andere dieren

Zoals al eerder vermeld hebben de otters een groot leefgebied nodig. “Acties die de otter helpen, zijn goed voor de biodiversiteit in zijn geheel”, vertelt Corentin Rousseau, Program Manager van WWF-België. “Het is belangrijk dat we onze rivieren restaureren en de bescherming van de otter is de perfecte manier om hieraan te werken. Andere soorten zoals de zwarte ooievaar, de ijsvogel, de waterspreeuw, verschillende vissoorten, libellen, inheemse planten en de wilde kat genieten mee van de voordelen. Daarom noemen we de otter een ‘paraplusoort’, zijn bescherming helpt ook andere diersoorten.”

Wil je op de hoogte blijven van onze acties?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief