De bizon was in Roemenië al bijna twee eeuwen uitgestorven. Sinds 2013 werken WWF en Rewilding Europe aan de herintroductie van deze iconische soort in de zuidelijke Karpaten. Vandaag kijken we terug op deze jaren van inspanningen… die grote perspectieven bieden voor de toekomst van de wilde bizon. 

De bizon, een dier dat rechtstreeks uit prehistorische boeken lijkt te komen, wint een ongelooflijke weddenschap: hij keert terug naar het Europese continent, meer dan een eeuw na zijn verdwijning. Van de 54 overgebleven Europese bizons in gevangenschap zijn er nu ongeveer 3.000 (minder dan de zwarte neushoorn!) die sinds 2013 in kleine groepen zijn uitgezet in de overblijfselen van de natuurlijke wildernis in Midden- en Oost-Europa.

De Karpaten zijn de grootste bergketen van Europa. Het strekt zich uit over vijf landen: de Tsjechische Republiek, Slowakije, Polen, Oekraïne en Roemenië. Ongeveer 50% van deze regio wordt door bossen bedekt, wat van cruciaal belang is voor het behoud van de biodiversiteit in Europa. Uitgestrekte bosgebieden - halfnatuurlijk, oerbos en oerbos - zijn het leefgebied van vele iconische soorten, maar ook van de grootste populaties wolven en bruine beren in Europa.  

Bizon, landschapsarchitect en sleutelsoort  

Ongerepte natuurgebieden zijn belangrijk voor de gezondheid van ecosystemen. En de Europese bizon is een belangrijke soort voor het behoud van dergelijke natuurgebieden.

Hij voedt zich dagelijks met zo’n 30 kg grassen, kruiden, schors en twijgen, en helpt zo niet alleen een mozaïek van beboste gebieden en graslanden in stand te houden, maar ook ecologische corridors, waarlangs soorten zoals de bizon zelf, maar ook bruine beren, wolven en lynxen zich vrij kunnen verplaatsen.

Zo’n 600 diersoorten en 200 plantensoorten hebben baat bij de aanwezigheid van deze enorme herbivoren. Bizons nemen bv. regelmatig een zandbad. Door zich heftig over de grond te schuren ontstaan er zandkuilen die heel waardevol zijn voor wilde bijen, wespen, kevers, hagedissen en pioneerplanten. (planten die kale plekken opvullen). 

Maar de terugkeer van de bizon rond de Bizonheuvel, op de hellingen van de Țarcu- en Poiana Ruscă-bergen in Roemenië, is niet alleen van essentieel belang voor de instandhouding van de soort. Het maakt ook deel uit van een ruimer initiatief om het grootste geconnecteerde wildernisgebied in Europa te creëren. Dit gebied van drie miljoen hectare omvat verschillende beschermde gebieden. Hier kunnen bizons hun rechtmatige plaats innemen in een landschap dat wordt geregeerd door natuurlijke processen. .

Een culturele en economische waarde

Vandaag leven er ongeveer 100 bizons rond Bison Hillock. "In de afgelopen zes jaar hebben we veel primeurs gevierd, zoals de mijlpaal van 25 in het wild geboren kalveren of GPS-gegevens waaruit bleek dat een bizon een hoogte van 2.000 meter had overbrugd in het gebied rond de berg Tarcu."  Marina Drugă, LIFE RE-Bison Project Manager, WWF-Roemenië. Over vijf tot tien jaar, wanneer de bizonpopulatie zich zelfstandig kan voortplanten, is het de bedoeling om, dankzij de ecologische corridors die de natuurgebieden met elkaar verbinden, het samenkomen van verschillende bizonpopulaties te stimuleren…

Daarnaast wil het project ook een culturele waarde zien heropflakkeren: het wil de lokale gemeenschappen de schoonheid van hun streek laten herontdekken, en hen inspireren om duurzame activiteiten te ontwikkelen in evenwicht met de natuur.

WWF-Roemenië en Rewilding Europe werken nauw samen met de lokale gemeenschappen, lokale ondernemers, bosbouwbedrijven, jachtverenigingen en touroperators om ervoor te zorgen dat het herintroductieprogramma zijn doelstellingen bereikt.

Lokale gemeenschappen worden actief betrokken bij de herintroductie-activiteiten, en bij het behoud van hun natuurlijk erfgoed opdat ze met trots de terugkeer van de bizon in hun streek ondersteunen. Bovendien biedt de terugkeer van de soort nieuwe toeristische mogelijkheden die de lokale economie stimuleren.

De moeite waard

Dankzij jaren van inspanningen is de populatie van Europa’s grootste landzoogdier gestegen van zo’n 1 800 individuen in 2003 tot meer dan 6 200 in 2019.

In december 2020 heeft de ‘International Union for Conservation of Nature’ (IUCN) de Europese bizon veplaatst van de Rode Lijst met ‘kwetsbare’ soorten naar de lijst met soorten ‘bijna in gevaar’.

De grootste populaties leven in Polen, Wit-Rusland en Rusland. Bestaande populaties, zoals die in Roemenië, moeten verder worden uitgebreid om de genetische diversiteit, stabiliteit en levensvatbaarheid van de populaties op lange termijn te waarborgen.