WWF-Zambia getuigt over de klimaatrealiteit in Afrika

Nachilala Nkombo, CEO van WWF-Zambia kwam naar de COP27 met steun van WWF-België, om de stem van Afrikaanse landen luider te laten klinken. We hadden een gesprek met haar. 

Nachilala Nkombo is een breed lachende dame die met veel kennis van zaken en passie vertelt over haar land en zijn ecologische uitdagingen. Wanneer het gaat over de effecten van de klimaatverandering gaat wordt ze ernstiger. "In Zambia worden we steeds vaker geconfronteerd  met lange droogteperiodes en grote waterproblemen. Soms is er te weinig water, waardoor er tekorten ontstaan in de landbouw, met mislukte oogsten tot gevolg. Op andere momenten krijgen we enorme stortbuien, zoals vorige week nog, met als gevolg dat delen van Lusaka (hoofdstad van Zambia) onder water staan 'as we speak'."

Een eindeloze bron van energie?

Een ander probleem is de energievoorziening, die ook afhangt van het water. Zambia is immers het land van de machtige Zambezi rivier die de grens vormt met buurland Zimbabwe en die de beroemde Victoria watervallen voedt, een belangrijke toeristische trekpleister in beide landen. Groot was dan ook de verbijstering in de regio toen in 2019 die waterval bijna helemaal verdween tot een schamel stroompje. Sindsdien volgen de periodes van grote droogte elkaar steeds sneller op. 

De directeur van WWF-Zambia voegt daaraan toe: "Zambia is voor meer dan 90% afhankelijk van waterkracht, en dus bijna volledig onafhankelijk van fossiele brandstoffen voor zijn energie. Maar nu de klimaatverandering toeslaat komen we toch in de problemen. We moeten dus diversifiëren en ook inzetten op zon."

Niet-duurzame landbouw put waterbronnen uit

Een groot verbruiker van water is de landbouw, maar die komt nu onder druk te staan. "De kwetsbaarheid en het risico op armoede en honger is sterk toegenomen door deze nieuwe klimaat realiteit. Ook voor de klimaatverandering toesloeg waren er al problemen. Traditioneel wordt er veel aan landbouw gedaan: cassave, yams, zoete aardappelen." 

"Meer en meer komt daar ook intensieve, grootschalige landbouw bij van palmolie, rubber en cacao. Vaak brengt dat een overgebruik van water met zich mee en raken waterbronnen uitgeput. Klimaatverandering verergert die problemen."

Wat doet WWF?

"We werken met landbouwers, lokale organisaties en met de overheden samen rond verschillende thema's", zegt Nachilala Nkombo: "Landbouwtechnieken die beter omgaan met de bestaande watervoorraden, investeringen om velden van de landbouwers te beschermen, opzetten en helpen van natuurherstelprogramma's."

WWF-Zambia zet ook in op zogenaamde agroforestry-technieken, dat wil zeggen het combineren van verschillende soorten gewassen met boomsoorten die hen beschermen tegen onder meer extreme hitte. Verder het gebruik van meer organische meststoffen en materialen die de druk van de van landbouw op het milieu verkleinen.

Daarnaast zette WWF ook in op het veiligstellen van waterputten in nationale parken en beschermde gebieden.

Ook rijke fauna onder druk

De natuur lijdt onder de droogte en dat brengt ook dieren in de problemen. Zambia heeft een erg rijke fauna. Niet minder dan 19 verschillende soorten antilopen, waaronder de meer bekende zoals impala, wildebeest en waterbok. Maar ook nijlpaarden, leeuwen en olifanten. En gedreven door tekort aan water willen deze dieren dan ook wel meer dan eens ronddwalen waar mensen wonen en werken. Ze vertrappelen gewassen, lopen hekwerken kapot of gaan op zoek naar voedsel in dorpen met risico's voor veiligheid van de bevolking. WWF zet dan ook meer en meer in op het vermijden van conflicten tussen mens en dier.  

"Enkele jaren geleden zagen we nog tientallen olifanten sterven in Zimbabwe door extreme droogte. We gaan echt soorten verliezen als de internationale gemeenschap niet handelt. Vooral in Afrika. Daarom liggen de verwachtingen voor deze COP hoog, zegt Nachilala Nkombo. We hebben al zeker een half miljoen mensen verloren in Afrika. De COP moet met oplossingen komen die snel kunnen toegepast worden, en ook met de nodige financiering, om dit aan te pakken."