Door de invoer van soja, rundvlees, tarwe, hout en olie is de EU medeverantwoordelijk voor de vernietiging van bossen in de wereld, maar niet alleen van de bossen: ook savannes, mangroven, graslanden en veengebieden verdwijnen schrikbarend snel, maar worden vaak genegeerd. Deze landschappen zijn echter cruciaal voor het voortbestaan van veel diersoorten die nu al met uitsterven worden bedreigd. Ze zijn ook belangrijk voor onze toekomst, bijvoorbeeld om klimaatverandering en droogte tegen te gaan. 

De Europese Unie is na China de grootste importeur van grondstoffen die gelinkt zijn aan ontbossing. Maar de EU importeert ook grote hoeveelheden producten uit andere natuurlijke ecosystemen in Indonesië, Brazilië en de VS, en heeft een belangrijke verantwoordelijkheid om die te beschermen. Dit wordt aangetoond in het nieuwe WWF-rapport "Savannes, graslanden, mangroven: de grootste slachtoffers van de EU". Deze ecosystemen spelen een essentiële rol bij de opslag van koolstof en zijn de laatste bolwerken voor bedreigde diersoorten.

Sneller vernietigd dan het Amazonewoud 

Een van deze waardevolle ecosystemen is de savanne, die vaak wordt geassocieerd met het Afrikaanse continent. Toch beslaat de tropische savanne van de Cerrado meer dan een vijfde van het Braziliaanse grondgebied en herbergt zij bijna 5% van alle diersoorten in de wereld. De vernietiging gaat nog sneller dan die van het Amazonewoud en is de laatste maanden nog toegenomen: tussen augustus 2020 en juli 2021 is de Cerrado 8531 km² kwijtgeraakt, dat is de helft van Wallonië. In 2019 hebben we 70 000 ton rundvlees uit de Cerrado in Europa ingevoerd en was 14% van onze rechtstreekse soja-invoer in de EU afkomstig uit de Cerrado. De uitbreiding van de landbouwproductie in deze regio vormt een rechtstreekse bedreiging voor de honderden soorten die er leven, waaronder 75 ernstig bedreigde soorten. 

Soja die indirect op onze borden terecht komt 

Ook de sojateelt is een van de belangrijkste drijfveren voor de vernieling van de Argentijnse Chaco (bestaande uit savannes en prairies). De EU is daar rechtstreeks bij betrokken, aangezien bijna een kwart van de totale soja-export uit deze ecoregio naar de EU gaat. Wij consumeren deze soja indirect: het wordt gebruikt om ons pluimvee, onze varkens en melkkoeien te voederen. Deze grote vraag brengt de Chaco in gevaar, ook al leven er ongeveer 500 vogelsoorten, 150 soorten zoogdieren, 120 soorten reptielen en 100 soorten amfibieën. Veel van deze soorten zijn afhankelijk van de open vegetatie van de savannes en graslanden, zoals de jaguar of de miereneter. Dit kegelvormige zoogdier, ook wel reuzenmiereneter genoemd. 

Leefgebieden van primaten opgegeten door de palmolie- of garnalenproductie 

Iedereen kent de orang-oetan, ook een bedreigde diersoort, maar zijn habitat is minder bekend. De veengebieden van Kalimantan, het Indonesische deel van het eiland Borneo, beslaan echter 4,8 miljoen hectare, oftewel 1,5 maal de oppervlakte van België. Ze herbergen een groot aantal bedreigde diersoorten, zoals de nevelpanter. Maar deze veengebieden - belangrijke waterrijke gebieden voor de wereldwijde opslag van water en koolstof - zijn in een alarmerend tempo omgezet. Hetzelfde gebeurt op het eiland Sumatra, het laatste bastion voor de inheemse tijger en neushoorn, niet in de laatste plaats om ons van palmolie te voorzien.  

Langs de kust van Kalimantan worden de mangroves ook omgebouwd, ditmaal voor de garnaalteelt. Indonesië is verantwoordelijk voor ongeveer 8% van de wereldproductie van garnalen en Europa is de bestemming van 6% van de totale export van het land. Toch vormen deze mangroves een belangrijke habitat voor vele soorten, zoals zee-egels, zijn ze zeer waardevol voor de kustbescherming en als kraamkamer voor veel vissoorten, en zijn ze ook een uiterst belangrijk koolstofreservoir.  

Wat slecht is voor de soort is ook slecht voor het klimaat 

De ineenstorting van deze habitats is dramatisch voor vele bedreigde soorten, maar ook voor het klimaat. De helft van de graslanden en savannes in de wereld is zo al verloren gegaan. 15% van de veenreserves in de wereld zijn vernietigd of aangetast en 35% van de mangroves is in slechts 20 jaar verdwenen. Om maar enkele voorbeelden te noemen: 

• Graslanden en savannes slaan evenveel koolstof op als bossen,  
• De vernietiging van veengebieden verantwoordelijk is voor 5% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. 

Het EU-wetsvoorstel gaat niet ver genoeg  

De EU speelt een duidelijke rol bij de vernietiging van deze natuurlijke ecosystemen door de invoer van producten uit gebieden die een aanzienlijke omzetting hebben ondergaan of dreigen te ondergaan. Op 17 november, na een jaar intensief samen met jullie #Together4Forests campagne te hebben gevoerd, heeft de Europese Commissie haar voorstel voor een wet bekendgemaakt om de impact van onze consumptie op de biodiversiteit in de wereld tot een minimum te beperken. Het pakt de ontbossing aan, maar vertraagt de mogelijke bescherming van andere ecosystemen zoals savannes en prairies.  

De Commissie stelt voor te evalueren of ze moeten worden opgenomen na de eerste herziening van de wet, twee jaar na de inwerkingtreding ervan. Maar dit gaat te laat zijn! Deze ecosystemen verdwijnen in een alarmerend tempo. In plaats nu het risico te lopen dat de productie van bossen naar andere waardevolle natuurlijke ecosystemen verplaatst wordt, moet de EU nu alle natuurlijke ecosystemen die worden bedreigd door de teelt van 'risicovolle' grondstoffen (soja, cacao, rundvlees, palmolie, enz.) in haar wetgeving opnemen). 

We blijven daarom samen campagne voeren aan het adres van de EU om ervoor te zorgen dat deze wet zo ambitieus mogelijk is. 

In het rapport 'Savannes, graslanden, mangroves: de grote slachtoffers van de EU' heeft WWF in 9 verschillende biomen de verbanden tussen de EU-toeleveringsketens en omschakeling belicht, evenals de gevolgen van deze omschakeling.